Tekne Güneş Paneli Hesaplama: Adım Adım Kılavuz (Formüller + Örnek Senaryolar)
Doğru boyutlandırma, daha az panelle daha fazla elektrik ve uzun akü ömrü demektir. Bu rehber, tekne güneş paneli hesaplama sürecini pratik formüller, tablolar ve iki farklı kullanım senaryosu ile baştan sona anlatır.
1) Günlük Enerji Tüketimini (Wh) Hesaplayın
Her cihaz için güç (W) × günlük kullanım süresi (saat) = tüketim (Wh). Toplayın.
| Cihaz | Güç (W) | Kullanım (saat/gün) | Tüketim (Wh/gün) |
|---|---|---|---|
| Buzdolabı (kompresörlü) | 50 | 10 | 500 |
| LED Aydınlatma | 8 | 6 | 48 |
| Navigasyon / Plotter | 20 | 5 | 100 |
| Su Pompası | 30 | 1 | 30 |
| Toplam (örnek) | — | — | 678 Wh/gün |
2) Panel Gücü (W) Nasıl Bulunur?
Önce bulunduğunuz bölge için ortalama “Günlük Eşdeğer Güneşlenme Saati (PSH)” tahmini yapın. Akdeniz yaz ortalaması ~5–6 saat, bahar/sonbahar ~3–4 saat kabul edilebilir.
Temel Formül
Gerekli Panel Gücü (W) = Günlük Tüketim (Wh) ÷ [PSH (saat) × Sistem Verimi]Sistem verimi gölgeleme, sıcaklık, kablo/regülatör kayıpları için %0.55–0.70 aralığında alınır. (MPPT + iyi kablolama: ~0.65; gölgeli-yaz sıcak: ~0.55)
3) Örnek Hesap (Yaz Koşulu – Akdeniz)
- Günlük tüketim: ~680 Wh
- PSH: 5.5 saat
- Sistem verimi: 0.65 (MPPT, kalın kesit, iyi yerleşim)
4) Örnek Hesap (Bahar/Geç Sonbahar – Daha Zor Koşul)
- Günlük tüketim: ~680 Wh
- PSH: 3.5 saat
- Sistem verimi: 0.60 (daha düşük açı, daha fazla gölge)
5) MPPT Akım Kapasitesini Seçin
Regülatör, panelden gelebilecek maksimum akımı karşılamalıdır.
Pratik Yaklaşım (12V sistem)
Regülatör Akımı (A) ≥ Toplam Panel W ÷ 12V × 1.25Örn: 400 W panel → 400 ÷ 12 × 1.25 ≈ 41.7 A ⇒ 50 A MPPT seçin.
Gerçekçi Not
MPPT giriş voltajı (Voc) panel seri bağlantısına göre kontrol edilmeli; üretici limitlerini aşmayın. Sıcaklık düştüğünde Voc artar (kış testi).
6) Akü Kapasitesi (Ah) – Kaç Gün Yedek İstersiniz?
Akü kapasitesi, güneşsiz günlerde konforu belirler.
Gerekli Akü Kapasitesi (Ah) = [Günlük Tüketim (Wh) × Yedek Gün] ÷ [Sistem Voltajı (V) × Kullanılabilirlik]
Kullanılabilirlik: AGM/Jel için ~%50 (derin deşarjdan kaçınma), LiFePO4 için ~%80.
Örn (12V, 2 gün yedek, 680 Wh/gün, LiFePO4): 1360 ÷ (12 × 0.8) ≈ 142 Ah.
7) Kablo Kesiti ve Düşüm
Kritik hatlarda toplam voltaj düşümü ≤ %3 hedeflenir.
Kısa Kılavuz
- Panel → MPPT: 4–6 mm² (akım/mesafe göre artırın)
- MPPT → Akü: 10–25 mm² (akım yüksek; düşümü sınırlayın)
- Kalay kaplı (tinned) marin kablo kullanın.
Koruma
- Her hatta uygun değer sigorta/kesici
- Bypass diyotlu paneller, gölgede avantaj
- MC4/IP67 konnektör, UV dayanımlı kelepçe/kanal
8) Gölge ve Isı Kayıplarını Düşün
İki Örnek Senaryo: A’dan Z’ye Boyutlandırma
- Tüketim: ~550 Wh/gün
- PSH: 5.5 saat, sistem verimi 0.65
Panel: 550 ÷ (5.5 × 0.65) ≈ 153 W → emniyetle 200–250 W
MPPT: 250 ÷ 12 × 1.25 ≈ 26 A → 30 A MPPT
Akü (LiFePO4, 1 gün yedek): 550 ÷ (12 × 0.8) ≈ 58 Ah → pratikte 100 Ah
- Tüketim: ~900 Wh/gün (buzdolabı + elektronikler + ara sıra 220V küçük cihazlar)
- PSH: 4 saat, sistem verimi 0.60
Panel: 900 ÷ (4 × 0.60) = 375 W → emniyetle 450–500 W
MPPT: 500 ÷ 12 × 1.25 ≈ 52 A → 60 A MPPT
Akü (LiFePO4, 2 gün yedek): 1800 ÷ (12 × 0.8) ≈ 188 Ah → pratikte 200–300 Ah
İnverter: Sürekli 300–600 W sınıfı, dalga tipi tam sinüs, giriş kablosu kalın kesit.
Yerleşim Stratejisi (Hızlı Kontrol Listesi)
- Bimini üstü: Esnek paneller; düşük profil, hafiflik.
- Arka kemer: Çerçeveli paneller; en iyi hava sirkülasyonu.
- Reling açılır-kapanır: Demirde maksimum yüzey, seyirde topla.
- Gölgeyi (direk/bumba/anten) saatlik kontrol edin.
- Panel açı ayarlarıyla %10–20 üretim kazanımı mümkün.
- Kablo güzergâhı kısa ve serin kalsın; düşümü azaltır.
Sık Yapılan Hatalar
- PSH’yi fazla iyimser almak (özellikle sonbahar/kış)
- PWM ile gölgeli kurulumda panel gücünü yetersiz seçmek
- İnverter yüklerini (başlangıç akımı) hesaba katmamak
- İnce kablo ve yetersiz sigorta nedeniyle düşüm ve ısınma