Tekne İçin Solar Panel: Seçim, Boyutlandırma, Montaj ve Verimlilik Kılavuzu
Denizde enerji bağımsızlığı, konfor ve güvenlik demektir. Tekne için solar panel kullanımı; buzdolabı, su pompası, aydınlatma, navigasyon ve iletişim cihazlarını motoru çalıştırmadan besleyerek sessiz ve sürdürülebilir güç sağlar. Bu rehber; doğru panel tipini seçmekten boyutlandırmaya, montajdan bakım ve verimliliğe kadar tüm adımları tek tek açıklar.
Neden Teknede Solar Panel?
Sessiz Güç
Motoru veya jeneratörü çalıştırmadan elektrik üretir; gece-demir konforu artar.
Marinadan Bağımsızlık
Aküler düzenli şarj olur; uzun süre demirde kalabilirsiniz.
Akü Sağlığı
Denge şarjı sayesinde derin deşarj azalır; akü ömrü uzar.
Tekne İçin Solar Panel Tipleri (Karşılaştırma)
| Tip | Artılar | Eksiler | Önerilen Konum |
|---|---|---|---|
| Esnek (Flexible) Monokristal | Hafif, kavisli yüzeye uygulanır, düşük profil | Yüzeye yakın olduğundan ısı artışı → verim kaybı | Bimini / tavan |
| Çerçeveli Monokristal | Yüksek verim, hava sirkülasyonu iyi, uzun ömür | Ağırlık ve hacim; taşıyıcı gerektirir | Arka kemer (arch) / taşıyıcı |
| Katlanabilir (Portatif) | Geçici kullanım, yönlendirmesi kolay | Sabit kaynak sağlamaz; yer kaplayabilir | Demirde güverte üstü |
Sistem Bileşenleri: Minimum Gerekenler
- Solar panel (esnek/çerçeveli, marin sınıf)
- Solar şarj regülatörü (tercihen MPPT)
- Marin akü (AGM / Jel / LiFePO4)
- Kablolama + sigorta / devre kesici
- (İsteğe bağlı) İnverter – 220V kullanım için
Bilgi: Teknelerde gölgelenme ve açı değişimi sık görülür. MPPT regülatör, PWM’e kıyasla gerçek üretimi belirgin artırır.
Panel Gücü Nasıl Hesaplanır? (Adım Adım)
- Günlük tüketimi hesaplayın: Her cihaz için W × saat → Wh; hepsini toplayın.
- Günlük eşdeğer güneşlenme süresini (PSH) ve sistem verimini (0.60–0.70) belirleyin.
- Aşağıdaki formülü uygulayın.
Gerekli Panel (W) = Günlük Tüketim (Wh) ÷ [PSH (saat) × Sistem Verimi]Emniyet payı için çıkan değerin %20–30 üzerine çıkmak pratikte daha sağlıklıdır.
| Cihaz | Güç (W) | Süre (saat/gün) | Tüketim (Wh/gün) |
|---|---|---|---|
| Buzdolabı (kompresörlü) | 50 | 10 | 500 |
| LED aydınlatma (toplam) | 8 | 6 | 48 |
| Navigasyon + şarj | 20 | 3 | 60 |
| Toplam | — | — | ~608 Wh/gün |
Örnek: 608 Wh ÷ (5 saat × 0.65) ≈ 187 W → 250–300 W panel kurulumu pratik ve güvenli seçenektir.
Montaj Stratejisi ve Bağlantı Şeması
Verimi belirleyen kritik unsur, panel konumu ve kablolama kalitesidir.
En Verimli Konumlar
- Arka kemer (arch): Az gölge + iyi hava sirkülasyonu
- Bimini üstü: Esnek panel için ideal düzlem
- Reling açılır sistem: Demirde güneşe göre yönlendirilebilir
Kritik İpuçları
- Direk/bumba/anten gölgeleri üretimi %35–45 düşürür.
- Panel arkasında hava boşluğu bırakmak yazın verimi artırır.
- Kablo güzergâhı kısa, sağlam ve su girişine karşı yukarıdan olmalıdır.
Panel → (MC4 + Sigorta) → MPPT → Akü → (İsteğe bağlı) İnverterPanel asla regülatör olmadan aküye bağlanmaz.
Kablolama, Sigorta ve Kesit Seçimi
Kesit Önerileri
- Panel → MPPT: 4–6 mm²
- MPPT → Akü: 10–25 mm² (akıma göre)
- Kablo tipi: Kalay kaplı (tinned) marin kablo
Güvenlik
- Sigorta aküye en yakın noktada konumlanmalı.
- MC4 ve geçiş presleri IP67 olmalı.
- Toplam voltaj düşümünü ≤ %3 hedefleyin.
İnce kablo + sigortasız kullanım = ısınma → izolasyon hasarı → yangın riski.
Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler
- İyimser PSH değeri: Sonbahar/kış aylarında güneşlenmeyi fazla kabul etmek → Üretim yetersizliği.
- Yanlış regülatör: PWM ile gölgeli kurulum → Beklenen üretimin altında kalma.
- Gölge analizi yapmamak: Direk/bumba hattını planlamaya dahil etmemek.
- İnce kesit kablo: Voltaj düşümü ve ısınma; MPPT’ye kadar düşük kayıp şart.
Kullanım Senaryoları: Hangi Güç Yeterli?
120–200 W panel + küçük MPPT → Telefon/aydınlatma + hafif elektronikler için yeterlidir.
250–350 W panel + MPPT → Buzdolabı + navigasyon + aydınlatma konforla çalışır.
400–600 W panel + güçlü MPPT + LiFePO4 akü → Otopilot ve zaman zaman 220V cihazlar ile yüksek bağımsızlık.
Bakım ve Operasyon
Periyodik Kontrol
- Panel yüzeyini tuz/kirden arındırın.
- Bağlantı noktalarında oksidasyon var mı kontrol edin.
- MPPT ekranından üretim/akü değerlerini takip edin.
İnce Ayar
- Akü tipi profili (AGM/Jel/LiFePO4) doğru seçilmeli.
- Panel açı/kademesiyle sezon bazlı optimizasyon yapılabilir.
- Gerekirse ek panel için reling açılır çözüm planlayın.